بازتاب دستاورد های جبهه مقاومت درسلطنت عمان وتغییرات راهبردی صورت گرفته درحوزه های مختلف

مقدمه:

همزمان با سالروز  عملیات طوفانُ الْاَقْصیٰ علیه رژیم اشغالگر قدس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳م وتداوم جنایت های رژیم صهیونیستی در غزه ودیگر اراضی اشغالی فلسطین ولبنان وهچنین شهادت دبیرکل حزب الله لبنان سید حسن نصرالله وهمچنین عملیات وعده صادق ۲ و به تبع آن بیانات مقام معظم رهبری در نماز جمعه نصر تهران  ؛ فضائی متفاوت از گذشته در حوزه های مختلف سیاسی، دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی  در سلطنت عمان رقم خورده است.

به عقیده برخی ناظران و کنشگران عمانی؛ حمایت های مردمی قوی وفشار افکار عمومی وهدایت وحمایت بسیار محکم موسسه های دینی در کشور سلطان نشین عمان؛ حکومت این کشور را عملا وادار کرده است تا از قطار عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر قدس پیاده شده ومواضع رسمی قاطعی در خصوص وقایع جاری در فلسطین اتخاذ واعلام نماید.

نقش موسسه های دینی و مفتی سلطنت عمان

مدارس دینی ودر رأس آنها مفتی اعظم سلطنت عمان شیخ احمد الخلیلی که از بزرگان مذهب اباضی در دنیا به شمار میرود نقش بسیار مهمی را در هدایت افکار عمومی و مردم عمان نسبت به قضایای فلسطین داشته است که بارها بیانات و حمایت های وی از آرمان فلسطین مورد توجه رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفته است. بیانیه های  شیخ احمد الخلیلی مفتی سلطنت عمان  که به حمایت صریح از عملیات طوفان الاقصی پرداخته و توانسته افکار عمومی عمان را با خود همراه سازد و در نتیجه راه را برای برگزاری تظاهرات حمایتی مردم عمان از فلسیطن و حتی مواضع حکومتی رسمی در این خصوص را باز کند؛ امروزه مورد توجه جهان عرب و علی الخصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز قرار گرفته است. در این راستا مواضع اخیر مفتی سلطنت عمان در حمایت از عملیات انصار الله و ارتش یمن و همچنین عملیات جوان اردنی "ماهر الحویطات" علیه صهیونیست ها ودر دفاع از مظلومیت مردم غزه مورد هجوم مخالفان داخلی وخارجی واقع گردیده است.

یمنی های سلفی و مخالفان انصار الله یمن بیانیه های شیخ احمد الخلیلی در حمایت از عملیات ضد صهیونیستی انصار الله را دخالت در امور داخلی یمن میدانند وبا راه اندازی کمپین های مختلف اقدام به انتشار مطالب توهین  آمیز علیه مفتی عمان و حکومت عمان کرده اند.

همچنین برخی از فعالان لیبرال ولائیک عمانی بیانیه شیخ احمد الخلیلی در حمایت از عملیات جوان اردنی "ماهر الحویطات"  علیه صهیونیست ها را خطرناک عنوان کرده بودند وابراز نگرانی کرده بودند که با توجه به تردد گردشگران اروپایی وامریکایی در سلطنت عمان این بیانیه موجب تشویق وتحریک جوانان برای حمله به آنها به بهانه حمایت از مردم فلسطین منجر گردد.

شیخ احمد الخلیلی در این بیانیه عنوان کرده بود: "عملیات ماهر الحویطات علیه اسرائیلی ها در گذرگاه الکرامه که باعث کشته شدن ۳ سرباز اسرائیلی شد، باعث خوشحالی ما گشت و این سنت حسنه ای است که اجر و پاداش آن برای صاحبش نوشته می شود."

"جنایتی که دشمن جنایت کار در خان یونس مرتکب شد، دلیلی بر از دست دادن تعادل آنها پس از آن است که دیدند چگونه آزادگان به سوی شهادت مسابقه می دهند و چگونه جهان آزاد از آنها حمایت می کنند".

بیانیه شیخ احمد الخلیلی در محکومیت به شهادت رساندن سید حسن نصرالله هم در نوع خود بی نظیر بود وهم بازتاب بسیار بزرگی در رسانه های عمان و جهان داشت. واین در حالی بود که دولت عمان واکنشی در این خصوص از خود نشان نداد وفقط به بیانیه اول خود در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی در لبنان بسنده کرد.

کلمات وعبارات استفاده شده در بیانیه شیخ احمد الخلیلی پیرامون شهادت سید حسن نصرالله هم حائز اهمیت است، وی با ابراز تاسف شدید از شهادت سید حسن نصر الله دبیر کل حزب الله لبنان را به عنوان کسی که "خار چشم صهیونیست ها" در منطقه بود معرفی کرده است و از ۳۰ سال مجاهدت رهبر مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی قدردانی کرده است.

مواضع رسمی دولت عمان

به عقیده برخی کنشگران و صاحب نظران عمانی و عربی مواضع سلطنت عمان در حمایت از مردم غزه و محکومیت جنایت های رژیم صهیونیستی متاثر از فشار بسیار بالای افکار عمومی است که دولت عمان را مجبور کرده تا بصورت مرتب اعلام موضع کرده و متناسب با تحولات بیانیه های رسمی صادر کند.

معاون سیاسی وزیر خارجه عمان با اشاره به سوء استفاده رژیم صهیونیستی از عادی‌سازی روابطش با تعدادی از کشورهای عربی، بر مخالفت مسقط با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی تأکید کرد.

خلیفه بن علی بن عیسی الحارثی معاون سیاسی وزیر خارجه عمان در مصاحبه با خبرگزاری «اسپوتنیک»  روسیه درخصوص تلاش‌های آمریکا برای عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی گفت که تلاش‌های واشنگتن برای تحقق اهدافش شکست خورد و حتی باعث بحرانی‌شدن مساله فلسطین شد.

وی با تأکید براینکه عمان قطعا قصد عادی‌ سازی روابط با رژیم صهیونیستی را ندارد، افزود: مساله مهم در حال حاضر عادی‌سازی یا عدم عادی‌سازی روابط نیست بلکه دستیابی به راه‌ حلی برای مساله فلسطین و اعطای حقوق فلسطینیان است و این هدفی است که جامعه جهانی و سازمان ملل باید برای تحقق آن تلاش کنند.

اندیشکده امریکایی Stimson Center در یادداشتی، به تأثیر جنگ غزه بر عمان پرداخته؛ و تداوم آن را باعث تضعیف نقش میانجیگرانه این کشور در خاورمیانه دانسته است:

عمان به دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس برای آتش‌بس دائمی در غزه پیوسته است. مسقط همچنین بر اهمیت خویشتنداری برای جلوگیری از جنگ فراگیر در خاورمیانه تأکید کرده است. عمانی‌ها پویایی درگیری‌های منطقه‌ای را تهدیدی برای امنیت خود و چشم‌انداز توسعه و تنوع اقتصادی‌شان می‌دانند. عمان به ویژه نگران ناامنی در خلیج‌فارس، خلیج عمان، دریای عرب و اقیانوس هند است.

جنگ و تحکیم قدرت راست افراطی در اسرائیل، عمان را بر آن داشته در این مقطع، تصمیمی برای بهبود روابط با اسرائیل نگیرد. سلطان قابوس فقید، میزبان سه نخست‌وزیر اسرائیل بود، اما سلطان هیثم بن طارق که در سال ۲۰۲۰ جانشین او شد، از این رویه پیروی نکرده است.

مسقط از راهکار دو کشوری حمایت می‌کند و آتش‌بس را تنها، راهی برای توقف موقت درگیری می‌داند. در این مرحله، با توجه به بحث‌هایی که نویسنده در مسقط داشته، عمان هیچ سودی در تعامل با دولت اسرائیل نمی‌بیند، مگر اینکه [اسرائیل] بخواهد با حسن‌نیت به راه‌حلی عادلانه و واقع‌بینانه برای مسئله فلسطین دست یابد.

اگرچه عمان از نظر جغرافیایی دور از اسرائیل و فلسطین است، اما عمانی‌ها بیم دارند که با ادامه جنگ غزه، به ویژه اگر تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران ادامه یابد، چیزهای زیادی برای از دست دادن خواهند داشت. عمانی‌ها معتقدند اسرائیل به طور هدفمند فرصت‌های آمریکا و ایران را برای ادامه تعامل از طریق عمان خراب می‌کند.

مصاحبه وزیر امور خارجه عمان بدر بن حمد البوسعیدی که توسط خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شد و ناظران آن را واکنشی به عملیات وعده صادق ۲ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه رژیم صهیوینستی تلقی کردند و آن را ناشی از تعقل و حکمت سیاست مردان عمانی عنوان کردند نیز مورد توجه رسانه ها و مردم منطقه و دنیا گردید. اغلب کنشگران در فضای مجازی این مصاحبه را در راستای سیاست های جمهوری اسلامی ایران تلقی کردند. وزیر امور خارجه عمان در این مصاحبه گفته بود: پایان دادن به عملیات نظامی رژیم اسرائیل در لبنان و غزه و اشغال فلسطین باعث بازگردانی صلح در منطقه خواهد شد، نه محکوم کردن اقدامات ایران.

بدر بن حمد البوسعیدی خاطر نشان کرد: هر کسی که عقیده دارد به روش دیگری از جمله بازداشتن ایران، حذف حماس، شکست دادن حزب‌الله یا حمایت مستمر سیاسی، نظامی و مالی از اسرائیل می‌تواین به صلح برسیم، یا دچار توهم است یا ساده‌لوح و یا این که عمدا تلاش می‌کند از حقیقت دوری کند.

اقدام عملی دولت عمان در آوردن تعدادی از مجروحان و بیماران غزه به مسقط جهت مداوا  که گفته میشود این اقدام با دستور شخص سلطان هیثم صورت گرفته است نیز قابل توجه است. همچنین تعدادی از پزشکان عمانی خود را به غزه رسانده و در بیمارستان های آنجا مشغول بکار شده اند که بازتاب بسیار مثبت و بزرگی در شبکه های اجتماعی و رسانه های عمانی داشته است. گرچه گفته میشود این پزشکان بصورت خودجوش وشخصی به غزه رفته اند اما برخی معتقدند که این کار با هدایت و حمایت وهماهنگی دولت عمان صورت گرفته است.

به عنوان مثال دکتر ایمن السالمی پزشک عمانی پس از رسیدن به نوار غزه اعلام کرد که کشورش عمان را بدون اینکه به احدی اطلاع بدهد ترک کرده و از طریق گذرگاه رفح به این منطقه رفته است تا به مردم فلسطین کمک کند.

وی که هم اکنون مشغول فعالیت در بیمارستان اروپایی غزه است، درباره مشاهدات تلخ روانه خود به شبکه تلویزیونی عمان گفت: روزانه شاهد حجم انبوهی از مجروحان و مصدومان و پیکرهایی هستیم که به سبب این جنگ وحشیانه به بیمارستان آورده می‌شود.

خالد الشموسی دیگر پزشک عمانی که خود را به غزه رسانده نیز در صفحه شخصی خود ویدیویی از اتاق عمل منتشر کرده که نشان میدهد وی در حال انجام یک عمل دقیق برای بیرون آوردن یک باتری کوچک از معده کودکی از طریق بینی اش است. سپس صدای کف زدن تیم پزشکی پس از عمل موفقیت آمیز بیرون آوردن جسم عجیب به تصویر کشیده می شود. این ویدیو ها از پر بازدید ترین کلیپ ها در فضای مجازی عمان بوده است.

تاکید عمان در به رسمیت شناختن گروه مقاومت اسلامی "حماس" به عنوان یک جنبش آزادی بخش وپرهیز از تروریستی خواندن این گروه در مواضع رسمی خود ابعاد تازه ای به خود گرفته است. در جدیدترین اقدام کشور عمان از ورود یک بریتانیایی عراقی الاصل به نام دکتر یوسف الاشیقر که مواضع تند وخصمانه ای علیه جمهوری اسلامی ایران و جبهه مقاومت دارد جلوگیری کرد.

این موضوع را ابتدا الاشیقر در صفحه شخصه خود در پیام رسان X منتشر کرد که همراه با توهین های زیادی به پلیس ونیروهای امنیتی فرودگاه مسقط و همچنین شخص سلطان عمان بود که با واکنش های تندی در فضای مجازی مواجه شد؛ در نتیجه رسانه های عمانی عنوان کردند که با توجه به مواضع ضد مقاومتی این شخص و تعرض مستمر وی نسبت به گروه مقاومت اسلامی حماس ماموران امنیتی را به این موضوع واداشته تا به وی هشدار دهند که در عمان امکان فعالیت اینچنینی را ندارد.

 ابعاد اجتماعی و فرهنگی حمایت از فلسطین و مقاومت در عمان

برگزاری تجمعات مردمی در حمایت از مردم غزه با توجه به مجوز بی سابقه دولت عمان به تجمعات اینچنینی همچنان ادامه دارد و در ان شعارات و پارچه نوشته های منحصر به فردی دیده میشود که گاها شاید برای اولین بار در فضای اجتماعی عمان دیده میشود. در  جدیدترین تصاویر منتشر شده از این تجمعات پلاکاردی به چشم میخورد که در ان عنوان شده که "عمانی ها با مقاومت هستند" و در آن تصویر ابو عبیده سخنگوی گردان های قسام به چشم میخورد. صفحه "عمانیون ضد التطبیع" که بعد از ۷ اکتبر فعالیت چشم گیری دارد اینگونه نوشته است:"عکسی که باعث گریه بسیاری از صهیونیست های عرب خواهد شد".

اندیشکده امریکایی Stimson Center  در ادامه یادداشت خود میگوید:"به نظر می‌رسد بخش‌های مهمی از جامعه عمان به گونه‌ای فزاینده با «محور مقاومت» به رهبری ایران علیه اسرائیل به‌عنوان یک محور ضدآمریکایی همبستگی دارند".

در سفر اخیر نویسنده به این کشور، عمانی‌ها در سطح جهانی، اسرائیل را به عنوان یک کشور متجاوز محکوم می‌دانند؛ و معتقدند تنها آمریکا اهرم کافی برای مهار آن را دارد؛ خودداری دولت بایدن از این کار باعث خشم و ناامیدی در عمان شده است. در آغاز سال ۲۰۲۴، اندیشکده «مرکز تحقیقات و مطالعات سیاسی عربی» دریافت که ۶۹ درصد از عمانی‌ها نظرات منفی فزاینده‌ای نسبت به سیاست آمریکا دارند و ۹۴٪ آنها واکنش ایالات متحده به جنگ غزه را «بد» یا «بسیار بد» می‌دانند.

همراهی مردم عمان با جریان مقاومت وحمایت های آنان از عملیات های موشکی سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی علیه رژیم صهیونیستی در فضای مجازی و واقعی این کشور بسیار مشهود است اگر چه این حمایت ها بعد از ترور شهید سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان کمی فروکش کرد وبا دلسردی و ناراحتی دوستداران مقاومت همراه شد اما سخنرانی مقام معظم رهبری در نماز جمعه نصر تهران آنها را مجدد به تکاپو انداخت و حضور آنها را در فضای مجازی محسوس تر کرد.

 در میادین ورزشی عمان هم ابراز انزجار از رژیم صهیونیستی بسیار مشهود بوده است. در این راستا و در یک اقدام کاملا بی سابقه تیم فوتبال ساحلی العامرات که در بازی‌های باشگاه‌های جهان در ایتالیا با نماینده رژیم صهیونیستی هم گروه بود از ادامه بازی‌ها انصراف داد. این اقدام باشگاه هم مورد توجه رسانه های عمانی قرار گرفت و هم مورد تشویق مفتی اعظم عمان شیخ احمد الخلیلی قرار گرفت.

ابعاد اجتماعی حمایت از مردم فلسطین و مقاومت در عمان هم بسیار مشهود است. در این راستا بسیاری از فروشگاه ها و رستوران ها خصوصا در بافت سنتی عمان اقدام به برافراشتن پرچم فلسطین در ورودی اماکن کرده اند همچنین بسیاری از جوانان و زنان ومردان اقدام به استفاده از کوفیه یا همان چفیه معروف فلسطینی به عنوان نماد مردم فلسطین مینمایند. در یک اقدام قابل توجه یکی از فروشگاه های مسقط با تغییر تابلوی خود واستفاده از یک مثلث قرمز با پیکانی رو به پایین که به یک نماد مبارزاتی در فلسطین تبدیل شده است پرسیده: امروز برای غزه چه کرده ای؟

تحولات غزه و حمله رژیم صهیونیستی به ضاحیه جنوبی بیروت وبه تبع آن شهادت سید حسن نصرالله و همچنین عملیات وعده صادق ۲ و حضور مقام معظم رهبری در نماز جمعه با شکوه تهران میتوان گفت روح مقاومت وایستادگی را حداقل در بدنه نخبگانی عمان زنده کرده است تا حدی که شاهد ادبیات جدید واقدام های فرهنگی متفاوت از گذشته در جامعه عمان هستیم. به عنوان مثال بعد از طوفان الاقصی شاهد استفاده از  تصاویر ابوعبیده سخنگوی گردان قسام در تجمعات و خیابان ها و مدارس و پشت ماشین ها بودیم اما بعد از شهادت سید حسن نصر الله وبر اساس مشاهدات چند تن از هموطنان عکس های دبیر کل شهید حزب الله در چند نقطه از پارک ها و خیابان های مسقط دیده شده است

مردم سلطنت عمان را شاید میتوان یکی از پیشتازان تحریم کالاها وبرندهای اسرائیلی وآمریکایی بین کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان عرب نامید. کسادی بازار برندها و رستوران های آمریکایی در مسقط بعد از عملیات طوفان الاقصی بسیار مشهود بوده است. در این راستا رسانه های عمانی بسته شدن برندهای حامی رژیم صهیونیستی را مرتب گزارش میکنند. به عنوان مثال رسانه های عمانی گفته اند شعبه برند استار باکس در منطقه قرم و بازار عمان گرند مول به علت عدم اقبال مردم مجبور به تعطیلی شده اند. این رسانه ها اشاره کرده اند که شعبه استار باکس در قرم بیش از ۲۲ سال سابقه فعالیت داشته است وامروز به علت عدم اقبال مجبور به تعطیلی شد. استارباکس  یکی از معروف ترین برندهای آمریکایی در حوزه سرو قهوه وکافی شاپ است که نمایندگی های مختلفی در کشورهای جهان دارد.